Во ЕУ третина од енергијата доаѓа од гас, зелените извори и понатаму заостануваат

Како што забележуваат аналитичарите, има уште долг пат пред ЕУ да ги достигне поставените цели за обновлива енергија, кои се поставени на 40 проценти до 2030 година, а може да се зголемат до 45 проценти според новиот план REPowerEU.

Сончевата енергија, ветерот и другите „зелени“ извори придонесоа со 21,8 отсто во вкупната потрошувачка на енергија во ЕУ во 2021 година, покажуваат податоците на Евростат. Тоа беше пад од 0,3 отсто во однос на 2020 година и првото забележано намалување што доаѓа од, велат експертите, порастот на потрошувачката на енергија по укинувањето на ограничувањата за пандемијата. На почетокот на оваа година, Меѓународната агенција за енергетика објави  дека светот ќе додаде исто толку обновлива енергија во следните пет години колку што било тоа  во последните 20 години.

Шведска на врвот во ЕУ според обновливи извори

Шведска е повторно на врвот на листата како земја на ЕУ со најголем удел на обновлива енергија во 2021 година. Таа година, оваа нордиска  нација добила речиси две третини (63 проценти) од својата енергија од обновливи извори – главно биомаса, вода, ветер, топлински пумпи и течни биогорива. Иако тоа е ветувачка бројка, некои активисти тврдат дека биоенергијата – согорувањето на шумскиот отпад, на пример – всушност не е обновлива.

Следна на листата е Финска, уште една земја богата со вода, со 43 отсто удел на обновливи извори во енергетскиот микс. Латвија  била трета со учество од 42 отсто, кое главно доаѓа од биомасата и водата. Следуваат Естонија, Австрија и Данска со 38 отсто, 36 отсто и 35 отсто од нивната енергија која доаѓа од обновливи извори. Сите споменати земји имаат големи количини на хидроенергија и ветер во нивните енергетски миксови.

Кога станува збор за европските земји во поширока смисла, две земји кои не се членки на ЕУ се уште се далеку пред сите. Исланд добива најголем дел од својата енергија од обновливи извори во Европа, благодарение на големите геотермални ресурси. Според податоците на Евростат, околу 86 отсто од чистата енергија доаѓа од овој извор. Норвешка е на второ место со неверојатни 76 отсто од енергијата која доаѓа од обновливите извори, претежно хидро потенцијал.

Исланд апсолутен шампион во Европа

Вкупно, 15 од 27 членки на ЕУ пријавиле удели  под просекот од 21,8 отсто во 2021 година: Белгија, Бугарија, Чешка, Германија, Ирска, Шпанија, Франција, Италија, Кипар, Луксембург, Унгарија, Малта, Холандија, Полска и Словачка. Најмал удел на обновливи извори на енергија е забележан во Луксембург (11,7 отсто), Малта (12,2 отсто), Холандија (12,3 отсто), Ирска (12,5 отсто) и Белгија (13 отсто).

Како што забележуваат аналитичарите, има уште долг пат пред ЕУ да ги достигне поставените цели за обновлива енергија, кои се поставени на 40 проценти до 2030 година, а може да се зголемат до 45 проценти според новиот план REPowerEU. Таа повисока цел би значела 69 отсто од електричната енергија да доаѓа од обновливи извори, според енергетскиот тинк-тенк Ember.

Гасот сè уште доминантен

И покрај сите напори, Европа сè уште е во голема мера зависна од гасот за производство на електрична енергија, транспорт и греење. Во 2021 година, една третина (34 проценти) од европската енергија дошла  од согорување на гас. Белорусија е најзависната земја од гас во Европа, бидејќи 62 отсто од енергијата ја добива од гас. Потоа следат Русија (54 отсто), Италија (42 отсто), Обединетото Кралство (40 отсто) и Унгарија (39 отсто). Во 2021 година, две третини (76 отсто) од европската енергија се произведувала со согорување на фосилни горива – гас (34 отсто), нафта (31 отсто) и јаглен (11 отсто). Обновливите извори на енергија, вклучувајќи хидро, сончева енергија, ветер и биогорива, учествувале со 14 отсто, а нуклеарната енергија со преостанатите 10 отсто.

Европа е најголемиот увозник на природен гас во светот. Во 2021 година, Русија, Германија, Обединетото Кралство, Италија и Франција трошеле  три четвртини од енергијата од гас гледајќи го целиот континент и неговата потрошувачка. Зголемувањето на цените на гасот поттикна неколку земји од ЕУ да објават итни мерки од повеќе милијарди долари за борба против вртоглавото зголемување на цените на енергијата по инвазијата на Русија врз Украина.