Европскиот институт за иновации и технологија отвори свој центар во земјава

Европскиот институт за иновации и технологија (ЕИТ) го објави почетокот на првиот заеднички центар во Северна Македонија, кој ќе ги подигне регионалните иновации на повисоко ниво и ќе им обезбеди на локалните претприемачи, иноватори и стартапи поддршка за иновации.

Европскиот институт за иновации и технологија (ЕИТ) ќе ги поттикне иновациите во Западен Балкан со отворање на првиот заеднички регионален центар во Северна Македонија. Со поврзување на регионалните иноватори и партнери со најголемиот иновациски екосистем во Европа, новиот центар за регионални иновации на ЕИТ – прв од ваков вид, ќе ја зајакне соработката меѓу водечките деловни, образовни и истражувачки организации, истовремено зголемувајќи ја конкурентноста на регионот и одржливиот економски раст. Новиот центар е дел од програмата Регионална иновациска шема на EИТ, која е дизајнирана да се справи со постојаниот иновациски јаз во Европа.

Новиот центар беше промовиран во вторникот, 13 јуни,  во Центарот за трансфер на технологија и иновации – ИНОФЕИТ во Скопје.

„Со оглед на неговата експертиза и присуство низ Европа, Европскиот институт за иновации и технологија е уникатно позициониран да нѐ поддржи во зголемувањето на нашите иновациски капацитети и во создавањето на посилни синергии меѓу регионалните партнери. Со нетрпение очекувам да видам нови револуционерни технологии и нови можности за претприемачите во Северна Македонија“, вели вицепремиерот задолжен за економски прашања, Фатмир Битиќи, по повод отворањето на Регионалниот центар на ЕИТ.

Претседателот на Управниот одбор на ЕИТ, Нектариос Тавернаракис додава дека „се среќни што го отвораат првиот заеднички центар на ЕИТ во Северна Македонија“. „Поради потенцијалот на таленти во регионот и економските предности, особено во `паметното` земјоделство и информациските и комуникациските технологии, Западен Балкан е важен регион за заедницата на ЕИТ. Наша цел е да го зголемиме пристапот до можностите на ЕИТ преку новиот центар и да го зајакнеме иновацискиот капацитет на Северна Македонија. Очекуваме многу успешни приказни да се родат овде и да се прошират кон европскиот пазар“, вели Тавернаракис.

Огромна мрежа на компании, универзитети, градови, региони…

Новоотворениот центар во Северна Македонија ќе ги претставува сите Заедници на знаење и иновации на ЕИТ и ќе се фокусира на привлекување и ангажирање на што повеќе македонски учесници во активностите на ЕИТ. Центарот ќе им обезбеди на иноваторите централизиран извор на информации за сите услуги и можности кои се обезбедени од целата заедница на ЕИТ. Дополнително, тој ќе го предводи ангажирањето на заедницата на ЕИТ со властите, обезбедувајќи поддршка за политиките и експертиза според потребите.

На отворањето на Центарот во Скопје, Мартон Херцег, раководител на секторот за иновациски екосистем при ЕИТ, објасни дека Европскиот институт обединува огромна мрежа од околу 2.000 компании, 1.000 високообразовни и истражувачки институции и 300 градови, региони и невладини организации, и тоа преку обучување нови генерации претприемачи, развивање иновативни производи и услуги и зајакнување на стартапи и компании со брз раст. Според презентираните податоци, во Северна Македонија во текот на 2021-2022 година, инвестирани се 800.000 евра во рамките на ЕИТ грант, креирани и поддржани се 5 инвестиции и повеќе од 1.300 учесници се ангажирани во едукативни активности и обуки.

Бенс Хуба, директор на Регионалната шема на иновации на ЕИТ урбана мобилност појасни дека „Заедницата на ЕИТ би сакала да понуди најдобри шанси за сите европски таленти да придонесат за европските иновации, независно од кој екосистем доаѓаат. Ако талентите доаѓаат од иновативен екосистем кој нуди помалку можности, треба да им понудиме уште поголема поддршка за да се осигуриме дека може да успеат“.

Според заменик амбасадорот на Делегацијата на ЕУ во Северна Македонија, Џулијан Васало, најновиот извештај на Европската комисија за земјата забележал добро ниво на подготовка во областа. Земјата се смета за иноватор во развој со перформанси од 45,6% од просекот на ЕУ, а преку Хоризонт Европа, најголемата ЕУ програма за истражување и иновации, се финансирани 14 проекти во вредност од 2,8 милиони евра во 2022 година. Сепак, вкупните инвестиции во истражување и иновации остануваат ниски – само 0.38% од БДП, посочува Васало.

Шанса за поголема конкурентност на македонските компании

Ректорот на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ – Скопје, проф. д-р Никола Јанкуловски се осврна на Стратегијата за паметна специјализација на Северна Македонија, која е во фаза на финализирање и треба да обезбеди модерен пристап кон економскиот развој, особено во „паметното“ земјоделство и преработката на храна со висока додадена вредност, секторот на информатички и комуникациски технологии, индустријата 4.0 и одржливите материјали и „паметни“ згради.

„Подготвени сме да го ставиме на располагање целиот наш капацитет за имплементација на оваа стратегија и да придонесеме не само со нашите научни и истражувачки потенцијали, туку и во поширок општествен контекст. Во таа насока, веќе направивме сериозни чекори за развој на студиски програми и истражувачка инфраструктура кои би придонеле за развој на националните капацитети во спроведувањето на стратегијата“, кажа Јанкуловски.

Бидејќи државата има за цел да го зголеми економскиот раст, важно е да се развие конкурентноста во нејзиниот приватен сектор преку знаење и иновации, а паметната специјализација треба да создаде квалификувана работна сила способна за иновации и генерирање повисоки приходи и економска вредност, рече Орце Симов, потпретседател на Сојузот на стопански комори на Македонија.

„Се надеваме дека во наредниот период, ЕИТ ќе го забрза и зголеми бројот на иновации преку своите активности, со што ќе обезбеди поголема додадена вредност, конкурентност и профитабилност за компаниите во Македонија. Очекуваме соработката меѓу деловните субјекти, образовните институции, истражувачките институти и организациите да се зајакне за да се постигнат овие цели. Очекуваме брзо прилагодување на неопходните законодавни регулативи на новонастанатите глобални услови“, изјави Симов.

ЕИТ го назначи Александар Стамболиев за национален секретар кој ќе ги води операциите на новиот центар во Скопје. Тој има повеќе од 20 години искуство во областа на стартапите и технологиите, а моментално е извршен директор на Бизнис акцелераторот УКИМ, посветен да им помага на технолошките стартапи да се прошират на глобално ниво.

Центарот во Северна Македонија е првиот од регионални центри што се планирани да се отворат во следните три години – во Кипар, Малта, Црна Гора и Украина, за да се обезбеди зајакнато присуство на ЕИТ низ цела Европа.

Што е регионална иновациска шема на ЕИТ (EIT RIS)?

Регионалната иновациска шема на ЕИТ (ЕИТ РИШ) беше воведена во 2014 година за да се зајакнат иновациските перформанси на земјите со умерени или скромни оценки за иновации, како што е дефинирано во Европската табела за иновации. РИШ е управувана од ЕИТ и имплементирана преку Заедниците на знаење и иновации (ЗЗИ) на ЕИТ. Од своето основање, таа успешно доведе до значително проширување на активностите на заедницата на ЕИТ во повеќе земји и региони низ Европа, придонесувајќи за паневропско ширење на можностите и мрежите на заедницата на ЕИТ. Повеќе информации: https://eit.europa.eu/our-activities/eit-regional-innovation-scheme.

Заедницата на ЕИТ во Западен Балкан

Заедницата на ЕИТ има активна улога во Западен Балкан од 2018 година со својата наградувана програма ЕИТ Џампстартер. Програмата помогна да се опфатат над 90 иноватори од Западен Балкан и го олесни создавањето на пет стартапи. Оваа година, заедницата на ЕИТ започна уште една прилагодена програма, InfraBooster, модуларна обука за претставници на научни организации од Западен Балкан и од соседството. Нуди градење капацитети и поддршка при дизајнирање услуги засновани на инфраструктура кои би можеле да се понудат за компаниите. Програмата е координирана од EIT Food, тесно соработувајќи со EIT Climate KIC, EIT Health, EIT Digital, EIT InnoEnergy, EIT Manufacturing и EIT Urban Mobility.

ЕИТ нуди моќни иновативни решенија за глобалните предизвици

Деветте заедници за знаење и иновации на ЕИТ работат на забрзување на транзицијата кон економија со нула јаглерод (EIT Climate-KIC); донесуваат иновации во европските културни и креативни сектори и индустрии (EIT Culture & Creativity); ја поттикнуваат дигиталната трансформација на Европа (EIT Digital); ја водат глобалната револуција во иновациите и производството на храна (EIT Food); им даваат на граѓаните на ЕУ поголеми можности да водат здрав живот (EIT Health); постигнуваат одржлива енергетска иднина за Европа (EIT InnoEnergy); ја зајакнуваат конкурентноста на европската производствена индустрија (EIT Manufacturing); ги развиваат суровините во голема сила за Европа (EIT RawMaterials); и ги решаваат предизвиците за мобилност на нашите градови (EIT Urban Mobility).

ЕИТ факти

• Најголема иновациска мрежа во Европа: 3.200+ партнери од врвни деловни, истражувачки и образовни организации низ Европа во над 60 иновативни центри низ Европа

• Остварување на иновациите: поттикнати повеќе од 5.600 новоформирани и компании со брз раст, создадени повеќе од 1.670 нови производи и услуги кои собраа повеќе од 6 милијарди евра надворешен капитал. Повеќе од 4.600 студенти дипломирале на магистерски и докторски програми означени со ЕИТ и над 10.000 учествувале на претприемачки обуки на заедницата на ЕИТ.

Што е Европски институт за иновации и технологија (ЕИТ)?

ЕИТ ја зајакнува способноста на Европа за иновации преку засилување на решенија за итни глобални предизвици и со негување на претприемачкиот талент за создавање одржлив раст и квалификувани работни места во Европа. ЕИТ е тело на ЕУ и составен дел на Хоризонт Европа, Рамковната програма на ЕУ за истражување и иновации. Институтот поддржува динамични паневропски партнерства, Заедници на знаење и иновации на ЕИТ, меѓу водечките компании, истражувачки лаборатории и универзитети. Заедно со нивните водечки партнери, заедницата на ЕИТ нуди широк спектар на иновативни и претприемачки активности низ Европа: курсеви за претприемачко образование, услуги за создавање и забрзување на бизниси и истражувачки проекти водени од иновациите.