економија
Македонците надвор инвестираат преку 60 милиони евра годишно
Не стивнува интересот за странските акции и обврзници

Изминативе неколку години откако македонските граѓани и компании добија можност да тргуваат на странските пазари на капитал, не стивнува интересот за купување на акции или обврзници на берзите во САД, Западна Европа, Азија, итн. Во 2020 година вкупниот промет на странските пазари изнесувал околу 57 милиони евра, следната година 65 милиони евра, а лани, 2022 година, сумата е 64 милиони евра.
Во првите три месеци годинава македонските физички и правни лица направиле помал промет на странските берзи одошто истиот период лани, покажуваат податоците на Комисијата за хартии од вредност. Прометот на странски пазари изнесува 12,25 милиони евра, што во однос на истиот период во 2022 е намалување за околу 5 милиони евра, или околу 30%. Во првиот квартал од 2023 тргувањето со акции учествува со 81% во вкупниот промет на странски пазари, а по него следува прометот со обврзници со учество од 15%.
Но, сепак прометот на странски пазари расте од месец во месец, односно од 3,6 милиони евра во јануари пораснал на 4,15 милиони евра во февруари, за март да заврши со 4,5 милиони евра. Во јануари пак бил за 22,5% поголем во однос на декември 2022.

На домашната берза падот на прометот многу поголем одошто на странските пазари
Изминативе неколку години откако македонските граѓани и компании добија можност да тргуваат на странските пазари на капитал, не стивнува интересот за купување на акции или обврзници на берзите во САД, Западна Европа, Азија, итн. Во 2020 година вкупниот промет на странските пазари изнесувал околу 57 милиони евра, следната година 65 милиони евра, а лани, 2022 година, сумата е 64 милиони евра.
Трендот на намалување на прометот на годишно ниво во однос на 2021 е присутен и на домашниот пазар, односно лани многу поголем пад на прометот има на домашниот, цели 42%, додека на странските пазари намалувањето е незначителни 2,47%. Како резултат на ваквите бројки на прометот во 2022 година соодносот на тргување на странски пазари на годишно ниво спрема прометот реализиран на домашен пазар е 34,53% наспроти 65,47%.

Во четвртиот квартал од 2022 година тргувањето со акции учествува со 65,06% во вкупниот промет на странски пазари, наспрема 90% во 2021 година. Покрај тргувањето со акции во 2022 година, 22,45% е промет со други хартии од вредност, а 12,49% е реализиран промет со обврзници на странски пазари.
Македонските граѓани и компании на странските берзи тргуваат преку овластените учесници на пазарот на капитал, и тоа три банки (Комерцијална, Шпаркасе и НЛБ банка), и една брокерска куќа (Инвестброкер).
На годишно ниво, најголемо учество во прометот на странски берзи има убедливо Шпаркасе банка, односно 65% во 2022 година, пред Комерцијална банка со 19%, НЛБ Банка со 12% и Инвестброкер со 4%.
Во текот на 2022 година, Шпаркасе Банка АД Скопје првенстевно била насочена кон тргување на странските пазари, па така оваа банка на годишна основа 89% од промет го реализирала на странски пазари. НЛБ Банка АД Скопје, 58% од остварениот промет го има направено на странски пазари, додека кај Комерцијална Банка АД Скопје и Инвестброкер АД Скопје, овие бројки се пониски односно првенствено се насочени кон тргување на домашниот пазар, па така кај Комерцијална Банка АД Скопје 33% и кај Инвестброкер АД Скопје 23% од остварениот промет е на странски пазари.

Извор: Комисија за хартии од вредност