Нина Ангеловска: Со Ecommerce Awards ќе ги мотивираме македонските е-трговци да го унапредат своето работење

„Во изминативе неколку години се забележува унапредување на работењето кај е-трговците, а особено по започнувањето на пандемијата кога се забележа значаен раст во побарувачката и соодветно и понудата. Изборот за најдобри во е-трговијата, Ecommerce Awards,  од една страна ќе ги препознае и награди најдобрите, ќе придонесе за промоција на е-трговијата и кревање на свеста за нејзиниот потенцијал, а од друга страна ќе придонесе за зајакнување на конкурентноста и охрабрување и мотивирање на е-трговците за подобрување и унапредување на нивното работење.“

За да ја препознае успешната работа на македонските е-трговци како и да поттикне што повеќе компании да се вклучат во е-трговијата и да го унапредат своето работење, Асоцијацијата за е-трговија на Македонија (АЕТМ) ги организира првите награди за е-трговија, Ecommerce Awards. Пријавувањето на е-трговците веќе заврши, сега е во тек гласањето од страна на потрошувачите. Со претседателката на AETM, д-р Нина Ангеловска, разговаравме подетално околу самиот натпревар, како и за моменталната состојба во е-трговијата во земјава  и нејзините перспективи.

-Какво е значењето на натпреварот за најдобар е-commerce сајт, односно што ве мотивираше да го организирате?

Препознавањето на добрата работа е секогаш мотивација за уште подобра работа. Изборот за најдобри во е-трговијата, од една страна ќе ги препознае и награди најдобрите, ќе придонесе за промоција на е-трговијата и кревање на свеста за нејзиниот потенцијал, а од друга страна ќе придонесе за зајакнување на конкурентноста и охрабрување и мотивирање на е-трговците за подобрување и унапредување на нивното работење.

Организацијата на првите Ecommerce Awards (Награди во е-трговијата) е уште една иницијатива на Асоцијацијата за е-трговија на Македонија произлезена од мапирањето на состојбата со е-трговијата, слабостите и предизвиците, а е дел од препораките од сеопфатниот извештај од анализата на е-трговијата 2018 година. Иницијативата е поддржана од Мастеркард како генерален партнер и од Германското друштво за меѓународна соработка GIZ како главен поддржувач. 

–Објаснете ни малку повеќе околу самиот натпревар, процедурата, категориите и сл.?

Преку внимателно дизајниран процес и методологија по примерите на ваквите иницијативи од развиените земји, но со соодветни адаптации спрема нашиот пазар Ecommerce Awards 2021 ќе се одвива во неколку фази. 

Првата фаза беше пријавување за учество која траеше до 12-ти јануари. Компаниите и организациите беа поканети да пополнат формулар и да се пријават се учество во соодветните категории. Дефинирани се 18 категории кои се поделени во 3 секции и тоа Шампиони во е-трговија, Најдобри е-трговци во одбрани аспекти на онлајн продавање и Најдобри е-продавници по сектори. Помеѓу категориите се: “Најпопуларна е-продавница”, “Е-продавница на годината за облека и обувки”, “Е-продавница на годината за бела техника и електроника”, “Мобилна апликација за онлајн шопинг на годината” и др., а главната награда е резервирана за категоријата “Е-трговец на годината”.

Примивме над 150 пријави за учество. Втората фаза вклучуваше вршење на проверка на пријавите за исполнетост на општите и специфичните услови за натпреварот и објавување на номинираните за гласање од јавноста. Гласањето од јавноста е третата фаза која ќе трае до 20-ти февруари. 

По гласањето од јавноста ќе се изврши обработка на резултатите и ќе се формираат ранг листи со финалисти од секоја категорија зависно од гласовите од јавноста. Потоа за финалистите ќе гласа стручната жири комисија што всушност е четвртата фаза. 

Потоа ќе се врши евалуација согласно воспоставената методологија во Правилата на натпреварот со што гласовите од јавноста ќе учествуваат со 40%, а на стручната жири комисија со 60% во вкупниот ранг односно поени на секој финалист.  

Последната фаза е прогласување на победниците кое ќе се случи на манифестација за доделување на наградите во март 2022 година.

-Како лично ја оценувате моменталната состојба на е-commerce пазарот во Македонија, во смисла на квалитетот на веб страните, односот кон клиентите, итн.? Има ли слабости на коишто треба е-трговците да  поработат?

Секогаш се може подобро. Во изминативе неколку години се забележува унапредување на работењето кај е-трговците, а особено по започнувањето на пандемијата кога се забележа значаен раст во побарувачката и соодветно и понудата. За да има подобрување и инвестирање во подобри процеси, поквалитетни е-продавници и сл. важна е побарувачката и очекувањата на корисниците. Ако корисниците имаат софистицирани барања и високи очекувања пазарот односно е-трговците ќе мораат да се стремат да ги достигнат и со тоа ќе се зголемува конкурентноста. Сепак кај нас поради ниското ниво на свест и дигитални вештини очекувањата се уште не се на ниво за да прават своевиден “притисок” врз е-трговците.

На пример земете ги предвид нарачките преку пораки на социјални медиуми кои се секојдневие за “оналјн нарачување”. Друг аспект да гледаме на ова е дека е-трговците треба да одиграат важна улога во едукација на пазарот – да инвестираат во подобри процеси, да постават повисоки стандарди и да одиграат значајна улога. Сепак овие инвестиции од една страна не секогаш се оправдани за мал пазар како нашиот, а ќе дадат резултат на долг рок и тоа ако повеќе е-трговци ги прават додека на краток рок значат “жртвување” на краткорочните профити и приходи – оттука не е зачудувачки што наместо првото многу е-трговци се прилагодуваат на однесувањата на купувачите наместо да ги менуваат.

На пример,  бројни е-трговци примаат нарачки преку пораки на социјални медиуми, не затоа што сакаат туку затоа што сметаат дека ќе ја изгубат продажбата ако го насочат купувачот да ја направи нарачката од нивната е-продавница. Преземањето на ваквата нарачка во позадина значи дека вработено лице го врши процесот на нарачка кој би требало да ги направи сам купувачот со цел да се евидентира и процесира нарачката. Потоа истиот тој купувач ќе очекува дека тоа треба да го прават и останатите и кога друг е-трговец кој ја нема оваа пракса ќе се обиде да го упати низ процесот да го направи сам очекувањето не купувачот нема да биде пресретнато.

Секако има и компании кои прават значајни инвестиции, воведуваат иновативни процеси по светски стандарди, и со тоа ги креваат очекувањата на купувачите целокупно кои ќе ги рефлектираат потоа и на другите е-продавници. Ваквите компании играат значајна улога за менување на навиките и унапредување на е-трговијата.

Многу е важно да имаме предвид дека синџирот на е-трговија е комплексен и не секогаш ова унапредување зависи исклучиво од е-трговците. Така на пример ако ја земеме доставата, е-трговците остваруваат соработки со компанија која ја одбрале да ја врши доставата која има влијание на целокупното задоволство на купувачот од самиот е-трговец. Што значи дека во овој случај работењето на е-продавницата зависи од доставувачот и неговите процеси и унапредувањето на доставата директно влијае и на унапредувањето на работата на е-трговецот. Потоа процесите за плаќање – е-трговците се лимитирани од можностите кои ги нудат банките и унапредувањето на е-плаќањата игра значајна улога на пазарот. 

Значи за целокупното унапредување потребно е сите да го дадат својот придонес, да инвестираат во иновирање, воведување на софистицирани процеси за достава и враќање на пратки, во современи процеси на плаќање, во квалитетно искуство и грижа за корисниците. 

……………………………………………………………………………………………………………………………………………
Целото интервју ќе може да го прочитате во новото издание на магазинот Капитал што ќе излезе на 28.01.