Connect with us

економија

Сивата економија се намалила за 15 години, но се’ уште „јаде“ четвртина од БДП

објавено

на

Од 2013 година, уделот на сивата економија во БДП стагнира, а во пандемиската 2020 дури и благо се влошува поради тоа што формалниот БДП доживеа поголем пад во однос на неформалниот БДП.

Според наодите од истражувањето на Finance Think, сивата економија во Македонија изнесувала 23.2% од БДП во 2020 година, што е намалување во однос на 31.6% во 2006 година. Најголемите намалувања на неформалната економија се случуваат по воведувањето на рамниот данок (2007 година), за време на финансиската криза (2009 година) и по воведувањето на минималната плата (2012 година). Сепак, особено е забележливо дека од 2013 година, уделот на сивата економија во БДП стагнира, а во пандемиската 2020 дури и благо се влошува поради тоа што формалниот БДП доживеа поголем пад во однос на неформалниот БДП, се вели во анализата „Колкава е нашата сива економија? Како клучни економски политики се одразуваат врз неа?“, презентирана денеска.

Анализата вклучува две групи фактори со потенцијално значење за сивата економија: даночните политики и политиката на минимална плата. Повисоките и скалести даноци ја зголемуваат сивата економија, слично како и поголемиот даночен товар (персонален данок и социјални придонеси) на платите.

Од друга страна, поголемиот капацитет за прибирање даноци од страна на даночните власти влијае врз намалување на сивата економија, но ефектот е статистички незначаен. Сепак, земени заедно, ефектот од повисоки даноци со ефектот од капацитетите на даночната управа, укажуваат дека во услови на исцрпен простор за намалување на даночниот товар (со исклучок на парафискалните давачки), каква било потенцијална реформа на директните даноци, првенствено на даноците на трудот, ќе се одрази негативно врз сивата економија доколку не е придружена со зајакнати капацитети на даночните власти за прибирање на даноците и јакнење на даночниот морал на населението.

Воведувањето на минималната плата во 2012 година придонело за намалување на сивата економија, што може да се толкува како формализирање на плати кои претходно (делумно или целосно) се исплаќале во готовина. Но, анализата покажува дека зголемувањето на уделот на минималната во просечната плата стимулира сива економија. Последново веројатно го опфаќа ефектот на деформализација на дел од плаќањата кон работниците со минимална плата кога работодавачот проценува дека таа станува голем товар за компанијата.

Спротивен ефект, ефект на намалување на сивата економија, има буџетската поддршка (субвенција) на минималната плата, за која неопходно е да се земат предвид и буџетските импликации и префрлање на товарот врз даночните обврзници. Овој наод укажува дека минималната плата  е неопходно да расте во согласност со продуктивноста на трудот, со паралелно јакнење на капацитетите за спроведување на регулативата во сферата на работните односи.

Генерално, наодите укажуваат дека е неопходно дизајнирање политики за зголемување на продуктивноста на долг рок, и тоа преку создавање и стимулирање домашен конкурентен пазар преку релаксирање на регулативата и либерализација на трговијата, преку зголемување на квалификуваноста на работната сила преку реформирање на образовниот систем, преку насочување на средства кон истражување и развој, и преку зголемување на ефикасноста на јавната администрација за да се намали товарот врз приватниот сектор.

На крајот, анализата ја проценува тежината на одделните фактори, пришто три четвртини од варијацијата на сивата економија во 2020 се должи на факторите сврзани со даночната политика, додека факторите поврзани со минималната плата и растот на формалната економија придонесуваат од третина во 2007 до четвртина во 2020.

економија16 часа ago

Македонска берза ја одржа својата 22-ра Годишна конференција

македонија1 ден ago

ЕДС АД: Овие потрошувачи беа снабдени со чиста и обновлива енергија

технологии / компании1 ден ago

Технолошките гиганти ги претставија своите нови AI алатки

свет1 ден ago

Може ли технолошкиот могул да влијае на светските чувствителни прашања

регион1 ден ago

Што се крие зад новите тензии помеѓу Србија и Косово?

македонија1 ден ago

Пакомак со паметен систем за управување со амбалажниот отпад до одржлив развој

македонија1 ден ago

„Полесно е заедно“: Комерцијална банка донира за подобро јавно здравство

економија1 ден ago

Наместо „трка кон дното“ со даноците, да се вложува во човечки капитал

интервју1 ден ago

Амар Салиу: Продолжува приказната за урбано живеење во ’East Gate Living‘ со Блок Ц

економија1 ден ago

Само во август осигурениците наплатиле пет милиони евра од неживотни осигурувања, за 22% повеќе од лани

интервју1 недела ago

Петар Ниновски: Бреинстер се позиционира како лидер на пазарот со раст од речиси 100% во последните две години

банки1 недела ago

Стопанска банка а.д. Битола прослави 75 години работа

банки1 недела ago

ПроКредит Банка прослави 20 години постоење на македонскиот пазар

македонија1 недела ago

Брако ги помогна проектите на Општина Велес со еден милион денари

банки5 дена ago

Ти само орочи, заштедата сама ќе дојде! – ПроКредит со нова понуда за штедење

свет4 дена ago

Европската комисија: Х(Твитер) на Илон Маск стана легло на дезинформации

интервју1 ден ago

Амар Салиу: Продолжува приказната за урбано живеење во ’East Gate Living‘ со Блок Ц

македонија1 ден ago

Зошто цените се високи? Трговците ја префрлаат топката на производителите, тие се правдаат со поскапените инпути

македонија1 ден ago

„Полесно е заедно“: Комерцијална банка донира за подобро јавно здравство

економија1 ден ago

Наместо „трка кон дното“ со даноците, да се вложува во човечки капитал