Проф. д-р Џузепе Новели
ректор на Универзитетот „Тор Вергата“, Рим
Ректорот на Универзитетот „Тор Вергата“ во Рим“, г-дин Џузепе Новели беше почесен говорник на неодамна одржаната 14-та Меѓународна академска конференција за европски интеграции, годинава со наслов „Иновирајќи ја Европа“ – настан што традиционално го организира Универзитетот Американ колеџ – Скопје (УАКС). Ја искористивме приликата за ексклузивно интервју со него, разговарајќи за придобивките од програмата за двојна диплома што неговиот универзитет и УАКС ја нудат веќе трета година, но и за предизвиците што стојат пред високото образование на глобално ниво во време на дигитализација, но и политичко – безбедносна нестабилност во светот што доведува и до загрозување на економскиот развој.
Универзитетот Американ Колеџ – Скопје (УАКС) веќе трета година ја нуди програмата за двојна диплома со Универзитетот Тор Вергата од Рим, при што на студентите од земјава, но и интернационалните студенти на УАКС им отвора можност да имаат диплома што е акредитирана и во САД, како и во ЕУ, и секако да добијат поквалитетна настава, проширување на своите видици, поголемо мешање во интернационална академска средина и стекнување скапоцена мрежа на контакти. Ректорот на Универзитетот „Тор Вергата“ во Рим“, г-дин Џузепе Новели беше почесен говорник на неодамна одржаната 14-та Меѓународна академска конференција за европски интеграции, годинава со наслов „Иновирајќи ја Европа“ – настан што традиционално го организира Универзитетот Американ колеџ – Скопје (УАКС). Ја искористивме приликата за ексклузивно интервју со него, разговарајќи за придобивките од програмата за двојна диплома што неговиот универзитет и УАКС ја нудат веќе трета година, но и за предизвиците што стојат пред високото образование на глобално ниво во време на дигитализација, но и политичко – безбедносна нестабилност во светот што доведува и до загрозување на економскиот развој.
Г-дине ректор, како сте задоволен од функционирањето на двојната диплома помеѓу „Тор Вергата“ и УАКС досега?
Тоа е одлична идеја, функционира веќе три години, и е уште една потврда дека интернационализацијата е клучен приоритет на Универзитетот Тор Вергата. Ние имаме ваков тип соработки со двојна диплома направено и со уште неколку универзитети во светот: во Кина, Јапонија, Албанија…
За Универзитетот Американ Колеџ – Скопје секако е извонредна прилика да го зголеми својот квалитет и извонредност на наставните програми, затоа што Економскиот факултет при „Тор Вергата“, на пример, во моментов е број еден во Италија. Колку за илустрација, во последниве пет години пет министри во италијанската влада задолжени за економски ресори, труд, социјала, организацијана државата и сл., се школувани на нашиот Економски факултет.
Кои се најголемите придобивките од оваа заедничка програма на двата универзитети?
Линкот со УАКС е многу важен, особено затоа што УАКС има американска акредитација веќе долго време, а тоа е важно за студентите. Италијанските студенти што ќе поминат време тука, ќе добијат диплома со акредитација од САД. Македонските студенти што доаѓаат на Тор Вергата пак, добиваат диплома признаена во сите земји на ЕУ. Тоа е своевидна win – win стратегија.
Придобивките се значителни, и за нас и за УАКС. Ние како универзитет од територијата на ЕУ со ваквите соработки добиваме повисоко ниво на интернационализација, што е особено битно при евалуацијата на нашите апликации за користење средства од европските образовни фондови и сл. Исто така, со таа интернационализација и двете страни добиваат во квалитативна смисла, односно се случува диверзификација на културна, национална, па и расна основа, ќе се измешаат студентите, ќе дознаат меѓусебно за своите култури, традиции, итн. Италијанските студенти, но и странските студенти на Тор Вергата имаат прилика да дознаат за Македонија, за нејзините вредности, потоа тоа ќе го рашират во своите социјални кругови, и вашата земја добива меѓународен публицитет. Во Италија на пример, многу малку луѓето реално знаат за Македонија, а со оваа соработка помеѓу Тор Вергата и УАКС се отвораат можности тоа да се подобри.
Годинава Конференцијата за европски интеграции што традиционално ја одржува УАКС имаше наслов “Иновирајќи ја Европа“. Кои беа вашите клучни пораки што ги упативте на настанот?
Истакнав три клучни аспекти: прво, важноста на вмрежувањето на универзитетите од ЕУ и оние надвор од ЕУ. Второ: инвестирање во врски помеѓу индустрискиот сектор и универзитетите. Конкретно, ние во рамки на Универзитетот отворивме научно – технолошки парк, каде што ги каниме сите мали и средни претпријатија што развиваат иновативни продукти и услуги да дојдат и заеднички да ги доведеме нивните иницијативи до финална фаза, односно комерцијализација. Ние тоа го нарекуваме spin – in иницијатива, за разлика од попознатите spin – off и spin – out концепти, при што компаниите може да пристапат до нашите истражувања, иновации, лаборатории итн., со тоа што Универзитетот добива удел во компанијата. И трето, ја истакнав важноста на тоа универзитетите сè повеќе да инвестираат во т.н. социјално претприемништво, социјални иновации, т.е. општествено одговорни, со цел да се дојде до решенија за надминување на предизвици во разни аспекти на општественото живеење: економијата, екологијата, медицината, итн.
И „Тор Вергата“ станува сè повеќе општествено одговорна институција, спроведувајќи иницијативи и проекти во таа насока. На пример, имаме програма со којашто им помагаме на луѓето со ментален и физички хендикеп да дојдат до диплома. Исто така, формиравме програма за поддршка на школувањето и социјализацијата на ранливите категории, како што се имигрантите, коишто претставуваат значаен општествен предизвик во Италија.
Истакнавте и тоа дека без мултидисциплинарен и интердисциплинарен пристап не е можен иден просперитет, економски и општествен развој на планетава. Што конкретно мислевте со тоа?
Токму така, интердисциплинарниот и мултидисциплинарниот пристап се потребни за развој на иновативни решенија што треба да го подобрат животот на сите нас.
И на нашиот универзитет во оваа насока правиме иницијативи за наставни програми, па и цели оддели и факултети да се отвораат при што ќе се запазуваат овие пристапи на размислување и работа. На пример, пред неколку години ги отворивме студиите за глобално лидерство, во време кога малкумина знаеја што всушност тоа подразбира. Почнавме со четири студенти, а после четири години имавме веќе 400. Младите сфатија дека глобалното лидерство е иднината, кое што пак од своја страна подразбира испреплетување на голем број области и научни дисциплини – економија, политика, финансии, математика, екологија, право…
Без инволвирање на експертиза и искуства од различни области, ние не можеме да дојдеме до одговорите на многу предизвици што го мачат човештвото денес, но и до разрешување на прашања од минатото, како што е примерот што го споменувате. Се работи за мистериозната смрт на Џовани Пико дела Мирандола, познат благородник и филозоф од времето на ренесансата, којшто живеел и работел во Фиренца во 15 век. Умрел млад на 31 години од непознати причини, иако долго се шпекулирало дека е затруен од своите ривали и сл. И во 2007 година мултидисциплинарен тим од експерти – антрополози, форензичари, хемичари, биолози, патолози, итн. – направи ексхумација на телото на дела Мирандола за да најдат од што навистина починал благородникот. Следната година, дојдоа до сознание дека е отруен со арсен, веројатно по наредба на некој тогашен моќник.
Како науката денес еволуира во време на дигитализација, во време кога секој има пристап до сето знаење на светов со само еден клик што се вели… Како универзитетите ги мотивираат младите да бидат љубопитни, да се запишуваат и понатаму на студии, кога тие може да речат дека не им е потребно некој друг да им пренесе знаење што сега им е лесно достапно преку модерните технолошки решенија, интернетот, огромните бази на податоци…
Видете, ние сега се наоѓаме во една парадоксална ситуација како модерни општества. Од една страна, како што рековте, можеме на дланка да го имаме сето акумулирано знаење на оваа планета досега, но од друга страна, како никогаш досега преплавени сме со незнаење, односно со лажни вести, лажни информации. Социјалните мрежи и новите технологии на комуникација само го олеснуваат тоа распространување на лажните информации како вирус, од којшто може да се инфицира буквално секој од нас, без оглед колку е образован и начитан. Затоа што вие не може да знаете сè за сешто, не може да бидете експерти за секоја област, па да препознаете што е вистина, а што не. Еве, видете го проблемот со движењата против вакцинација. Непотполни информации, најчесто неточни, се шират меѓу населението, и одеднаш имате илјадници, милиони луѓе коишто ја оспоруваат улогата на имунизацијата во благосостојбата на човештвото. Тоа го имаме како сериозен проблем во Италија олицетворено преку група на високи функционери, коишто бараат укинување на задолжителните вакцинации против поедини болести, наседнувајќи и самите на неверодостојни шпекулации за област која не ја познаваат.
Токму затоа ја гледам улогата на високообразовните институции како исклучително важна, можеби и поважна денес одошто порано, особено во насока на елиминирање на квази – научните тенденции во општеството и потпирање на вистинската наука, којашто отсекогаш имала една единствена логика, а тоа се научните докази. Во ова време на поплава од квази информации и лажни вести, научните работници, професорите, асистентите, академската сфера е таа што останува на браникот на вистината и чијашто задача е да образува квалитетни кадри во секое поле од природните и општествените науки.
Ректорот Новели со италијанскиот претседател Серџо Матарела (десно) на свеченото прогласување на новата академска 2017/2018 година
Како ректор, научник и интелектуалец, што мислите за ситуацијата во којашто сега се наоѓа ЕУ, потресена од Брегзит, со засилени десничарски тенденции во поедини земји, економски проблеми, итн. Каква е иднината на европското семејство во кое што претендира да влезе и Македонија?
Јас сум оптимист за иднината на Европа. Универзитетите низ цела Европа с$ посилно се вмрежуваат и поврзуваат, едноставно, не е повеќе возможно да работите сами. Па, Европа е лулка на универзитетите, тука се формирани најстарите универзитети во историјата, Болоња, Саламанка, итн.
Ова што се случува со британскиот Егзит на пример, покажува само колку напуштањето на принципот на заедништво и поврзаност носи проблеми. Јас имам британски колеги кои се жалат дека студентите ја напуштаат земјата, се селат на други универзитети во земјите од ЕУ, во Холандија, на пример, Белгија, Ирска, итн. Напуштањето на ЕУ значи и оневозможен пристап до европските фондови за образовни програми и сл., што исто така го почувствуваа на своја кожа во Британија, откако сопреа многу истражувачки програми, итн. Ова значи забавување на иновациите, на економскиот развој. Невозможно е европска земја сама да се натпреварува со гигантите како Кина или САД. Затоа мислам дека и покрај сите предизвици, ЕУ ќе остане на цврсти нозе и ќе ја продолжи својата мисија базирана на слободниот проток на луѓе, капитал и идеи, како една сплотено семејство во чиишто редови се надевам во скоро време ќе ја видам и Македонија како рамноправна членка.
Зградата на Ректоратот на Тор Вергата Универзитетот
Модерен универзитет за модерни времиња
